Γράφει ο Νίκος Βούστρος

Τον τελευταίο μήνα παρακολουθούμε την αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει στο δημόσιο διάλογο με αφορμή το προταθέν (εφόσον ακόμα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση) νομοθέτημα «Κλεισθένης 1», με το οποίο θα επιχειρηθεί να εισαχθούν «καινά δαιμόνια» στα αυτοδιοικητικά ήθη.

Σημαντικότερο από αυτά είναι η εισαγωγή ενός είδους «απλής αναλογικής» στη διαδικασία της εκλογής των Συμβουλίων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ & Β’ βαθμού.

Αυτό σημαίνει ότι σταματά η εντελώς αντιδημοκρατική και σκανδαλώδης πρακτική του να αφαιρούνται Σύμβουλοι από τις παρατάξεις της αντιπολίτευσης και να πριμοδοτείται απροκάλυπτα η πλειοψηφούσα παράταξη. 

Αυτό που φιλοδοξεί να διορθώσει το νέο νομοθέτημα είναι ουσιαστικά ο εκφυλισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ουσιαστική πολιτική απαξίωση των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων, το οποία με το προηγούμενο «δημαρχοκεντρικό» καθεστώς είχαν μετατραπεί σε γραφειοκρατικά και δυσκίνητα διεκπεραιωτικά όργανα διοίκησης.

Αυτός όμως ακριβώς ήταν και σκοπός του προηγούμενου νομοθέτη, τότε που είχαμε δύο ισχυρά κόμματα να εναλλάσσονται στην εξουσία. Ήξεραν ότι ένα από τα δύο θα είναι πάντα στην εξουσία, οπότε με την άκρως ενισχυμένη αναλογική ήταν απολύτως ελέγξιμοι από τα κομματικά ιερατεία οι Ο.Τ.Α. το μόνο που δεν ήξεραν, ήταν ποιους ακριβώς δήμους θα ελέγχουν, αλλά αυτό δεν τους ενοχλούσε καθόλου διότι γνώριζαν καλά ότι ήταν θέμα χρόνου η εναλλαγή στην εξουσία.

Και κάπως έτσι, με την υφαρπαγή της βούλησης των πολιτών και τη νόθευση στην ουσία του εκλογικού αποτελέσματος όταν αυτό μετατρέπονταν σε έδρες δημοτικών συμβούλων, φτάσαμε στα σημερινά διακοσμητικά δημοτικά συμβούλια, με το Δήμαρχο – Φεουδάρχη όπου παντού η τοπική αυτοδιοίκηση είναι συνήθως «ενός ανδρός αρχή», διότι ο κάθε αυτοδιοικητικός – φεουδάρχης γνωρίζει καλά ότι με την πλειοψηφία σε αριθμό συμβούλων «περνάει» όποια απόφαση θέλει… Και σε περίπτωση που έχει και κανείς αντιρρήσεις, υπάρχει και μια πλειάδα έμμισθων θέσεων για τους συμβούλους της συμπολίτευσης (αργομισθίες τις αποκαλούν μερικοί…), τις οποίες δεν θέλουν για κανένα λόγο να χάσουν οι σύμβουλοι της συμπολίτευσης… Άρα, ψηφίζουν με συνοπτικές διαδικασίες ότι πει ο εκάστοτε Δήμαρχος / Περιφερειάρχης!

Αντίθετα, το νέο νομοθέτημα δυσκολεύει αυτές τις επίπλαστες …φαραωνικές πλειοψηφίες που δεν αντιστοιχούσαν σε κοινωνικές και εξαναγκάζει σε συγκλίσεις και συμπορεύσεις, προγραμματικές, ή κατά περίπτωση.

Ταυτόχρονα, η φωνή στα Δημοτικά Συμβούλια των μικρότερων παρατάξεων «δυναμώνει» και αποκτούν ουσιαστικό και ουσιώδη πολιτικό ρόλο μέσω των συνεργασιών.

Έχει όμως ένα μεγάλο «πρόβλημα»: Χαλάει τον ασφυκτικό εναγκαλισμό και έλεγχο στους Δήμους από τα μεγάλα κόμματα και προεκλογικά και μετεκλογικά: Διαλύει τα χρίσματα και τα συνακόλουθα εσωκομματικά «παζάρια» καθώς επίσης και τις κομματικές καριέρες διαφόρων αργόσχολων κομματικών παραγόντων.

Σαφέστατα, το νέο σύστημα (θα) είναι αντικειμενικά πολύ πιο δημοκρατικό από το σημερινό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.

Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να προσέξουμε εδώ:

Όλοι αυτοί που αντιδρούν και διαμαρτύρονται, ουσιαστικά αντιδρούν και διαμαρτύρονται γιατί χάνουν μέρος του ελέγχου που ασκούσαν (ελέω κομμάτων) αλλά και των προνομίων που συνόδευαν αυτές τις θέσεις. Δηλαδή με τις αντιρρήσεις και αντιδράσεις ουσιαστικά μας λένε ότι δεν είναι υπέρ της αυξημένης δημοκρατίας. Προτείνουν δηλαδή να έχουν λιγότερη δημοκρατία, μήπως και μείνει κανένας Δήμος χωρίς Δήμαρχο.

Και λοιπόν; Εδώ υπάρχουν χώρες ολόκληρες χωρίς κυβερνήσεις. Αν κάπου προκύψει κάτι τέτοιο, ας επαναπροκηρυχθούν οι τοπικές εκλογές. Κι αν καταστούν οριστικά άγονες, ας υπάρξει ο θεσμός του «υπηρεσιακού δημάρχου ανάγκης» – εδώ δεχθήκαμε αδιαμαρτύρητα να έχουμε στη χώρα επί μήνες μη εκλεγμένο υπηρεσιακό πρωθυπουργό – τραπεζίτη, αυτό θα μας πειράζει τώρα;

Είναι αναμφίβολα προς τη σωστή κατεύθυνση η μεταρρύθμιση. Αλλά είναι άτολμη!

Έπρεπε επίσης να καταργήσει δια νόμου τις κομματικές παρατάξεις και να επιβάλλει μία και μόνη ενιαία λίστα εκλογής, αλλά και δήμαρχο που να εκλέγεται μεταξύ των εκλεγμένων συμβούλων. Αυτή θα ήταν μια πραγματικά δημοκρατική και ουσιαστικά ποιοτική εκλογική διαδικασία, η οποία θα έβαζε τέλος μια και καλή στο ένα από τα μεγάλα δεινά του τόπου μας, στην κομματοκρατία και θα εξασφάλιζε ότι θα εκλέγονταν οι καλύτεροι του πολιτικού χώρου.

Ας τολμήσει η κυβέρνηση, η συνθήκες είναι ωριμότερες από ποτέ, οι πολίτες θα το χειροκροτήσουν. Εξάλλου, πρέπει και κάπως να μας πείσει ότι αυτό που την ενδιαφέρει δεν είναι μόνο να «χαλάσει» τις πλειοψηφίες των άλλων.

Ιδού η Ρόδος…

Ν.Β.