Του Χρήστου Παπαδημητρίου, Οικονομολόγου – Κοινωνιολόγου
Η διαφορετική εννοιολογική απόδοση και προσέγγιση του “λόγου” πολλές φορές υποκρύπτει την πραγματικότητα και θα ήμασταν κατά την άποψη μου πιο κοντά στα πράγματα να λέγαμε ότι όπως αρκετές από τις εκδηλώσεις του καλοκαιριού στην Ήπειρο δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την έννοια του «πανηγυριού» του «πολιτισμού» και της «ηπειρωτικής κουλτούρας», έτσι και μια τελευταία εκδήλωση της τηλεόρασης επιβεβαίωσε τουλάχιστον όσον αφορά την ηπειρωτική δημοτική ιστορία ότι άλλο πράγμα η διασκέδαση γενικώς και άλλο πράγμα η δημοτική παράδοση και μουσική της Ηπείρου.
Δεν χρειάζονται ορολογίες δύσκολες, ακαταλαβίστικες φράσεις ,και βαρύγδουπες εκφράσεις, που κάνουν τα άρθρα και τις αναφορές που αναφέρονται στον πολιτισμό, δυσνόητα και βαρετά-ας μου επιτραπεί να εκφραστώ έτσι όπως μιλάμε στην καθημερινότητα μας.
Με απλές λέξεις και φράσεις ο τοπικός πολιτισμός πέρα από το σύνολο των ηθών και εθίμων μιας περιοχής την γλώσσα και όπως αυτή εξελίχτηκε με τα κάθε λογής ιδιώματα αλλά και βιώματα, τα τραγούδια η μουσική και τα πανηγύρια αποτέλεσαν και αποτελούν ισχυρά αναντικατάστατα και μοναδικά στοιχεία του όσον αφορά τον σκοπό που επιτελούν και επιτυγχάνουν, συνθέτοντας αυτό που όλοι επικαλούμαστε ως τοπική κουλτούρα.
Το «πανηγύρι» ήταν (σχεδόν δεν είναι σήμερα) η εκδήλωση που συγκεντρώνονταν οι μόνιμοι κάτοικοι οι ξενιτεμένοι οι μικροί και μεγάλοι νύφες και γαμπροί φιλοξενούμενοι που είχαν συγγενικές κυρίως σχέσεις με τους κατοίκους να γιορτάσουν να διασκεδάσουν είτε στην εορτή του πολιούχου της περιοχής η στην Ήπειρο συνήθως την ημέρα του δεκαπενταύγουστου –τα πανηγύρια λοιπόν ήταν γιορτή και μάλιστα η μεγαλύτερη και η καλλίτερη.
Σε αυτή την γιορτή κάτω από τον πλάτανο καμάρωνε η μάνα το γιο και η γιαγιά τα εγγόνια, οι μόνιμοι έβλεπαν ξανάσμιγαν αγκάλιαζαν φιλούσαν τους ξενιτεμένους, έκλαιγαν γελούσαν πονούσαν χόρευαν έτρωγαν και σε αυτή την γιορτή του πανηγυριού πολύ απλά έως απλοϊκά οι μικρότεροι μάθαιναν άκουγαν και αφουγκράζονταν για τα σόγια και για τις ρίζες τους, μπορούσε να ακούσει ο ένας τον άλλο και οι μεγαλύτεροι με ατέλειωτη διάθεση έλεγαν για ζωντανούς και τους πεθαμένους(γιατί σε αυτά τα πανηγύρια είχαν και έχουν σημαντική θέση και οι νεκροί), και το σπουδαιότερο που δεν μπορεί να γραφεί με λόγια αν δεν το ζήσει κάποιος η συναισθηματική φόρτιση το ψυχικό πλησίασμα ήταν τέτοια που όλοι οι χωριανοί παρακαλούσαν αυτή η βραδιά να μην τελειώσει ποτέ- βραδιά ευλογημένη- βραδιά που για όσους ήρθε θα χόρευαν με ζυγιά παραδοσιακή και για όσους δυστυχώς δεν πρόλαβαν η ζυγιά και αυτούς θα τους χόρταινε με μοιρολόγια.
Τα τελευταία χρόνια νέα ήθη δημιουργούν μια άλλη κακόγουστη (για μένα) αισθητική στο τι εννοούμε πανηγύρι και κατ’ επέκταση πως αντιλαμβανόμαστε την έννοια του πολιτισμικού του βάθους.
Το σκηνικό γνωστό εκατοντάδες πλαστικές καρέκλες-και τραπέζια στις πλατείες αφίσες που διαφημίζουν φίρμες μουσικών –πίστες -μικρό-φωνικές εγκαταστάσεις σουβλάκια, και αμέτρητα τελάρα.
Το αποτέλεσμα – χάσαμε εκεί όπου συμβαίνει ο νέος τύπος πανηγυριού όλα τα συναισθηματικά χαρακτηριστικά του τόπου και το εξαιρετικά ανησυχητικό χάθηκε το στοιχείο της κοινωνικής και ψυχικής επαφής και επικοινωνίας των ντόπιων αφού σε αυτές τις λαοσυνάξεις γιορτές όλων των φυτών ερπετών ζώων και οτιδήποτε άλλο σοφίζεται κανένας ,μόνο χώρος για επικοινωνία δεν υπάρχει.
Τα πανηγύρια αυτά τα οποία και ονομάζουν γιορτές δεν έχουν σχέση με ότι περιγράψαμε σύντομα και κατανοητά παραπάνω.
Είμαστε όλοι μάρτυρες το τι γίνεται τον Αύγουστο και στον Νομό μας.
Χωρίς να γενικολογούμε θεωρούμε ότι τύποι άσχετοι με τα πολιτιστικά δρώμενα, μάνατζερ μουσικών εξ Αθηνών η ντόπιων που κάνουν αφορολόγητες «αρπαχτές»(ας μου επιτραπεί η έκφραση) σκυλεύουν πάνω στο όνομα του πανηγυριού και του τοπικού μας πολιτισμού.
Αυτή είναι η μία αλήθεια και η άλλη είναι ότι ευθύνη έχει και η τοπική χρηματοδότηση όλων αυτών των εκδηλώσεων από φορείς που πολλές ελέγχονται για τον σκοπό τους που δεν είναι άλλος από το πρόσκαιρο κέρδος προσφέροντας προϊόν λαϊκής αγοράς και όχι δημοτικής παραδοσιακής μουσικής.
Υπάρχουν πράγματι και εκδηλώσεις οι οποίες είναι άξιες λόγου , εκδηλώσεις που κοσμούν τον τόπο τους και αξίζουν την βοήθεια των αρχών.
Με την αναφορά αυτή θέλω να συμβάλλω στην αντίσταση που πράγματι δια-φαίνεται ότι υπάρχει απέναντι σε αυτή την κατάσταση που κάθε χρόνο γενικεύεται όλο και περισσότερο και μάλιστα στην πληρωμένη άποψη ότι αν δεν βρεις φίρμα για κλαρίνο και τραγούδι πανηγύρι δεν γίνεται, αντιστρέφοντας την φράση σε « κάντε πανηγύρι παλαιού τύπου και ξαναφέρετε στις πλατείες των χωριών σας τους κατοίκους το αξίζουν. Και αν γρήγορα δεν το δούμε το θέμα αυτό θα το πληρώσουμε ακριβά, με την έννοια ότι άλλα θα λέμε κι άλλα θα καταλαβαίνουμε.
