Γράφει ο Γιώργος Ζάρρας, αρχειονόμος
Αισθάνομαι ότι ο όρος επινοήθηκε προκειμένου να κρύβονται πίσω απ’ αυτόν αυτοί που φέρουν τις πραγματικές ευθύνες. Να τις μοιράζονται εξίσου με όλους. Να μειώνεται η δικιά τους. Το απρόσωπο «όλοι μαζί φταίμε» βγάζει λάδι αυτούς που μας οδήγησαν ως εδώ! Και συνεχίζουμε. Βέβαια το βάρος πάντα πέφτει στον τελευταίο τροχό της αμάξης. Στον αγρότη, στον υπάλληλο, στον εργαζόμενο. Από κοντά και οι κολαούζοι, τα κανάλια. Να μας θυμίζουν πάντα τις επιδοτήσεις που επενδύθηκαν στα πρώτα τραπέζια, τις «μούφα» υπερωρίες που έγιναν εξοχικά κλπ κλπ.
Αλήθεια, αναρωτήθηκε ποτέ κανείς πως «έτρωγαν» τις επιδοτήσεις οι αγρότες; Από μόνοι τους διπλασίαζαν τα καλλιεργήσιμα στρέμματα; Ποιος τα πιστοποιούσε; Ποιος κατηύθυνε τους αγρότες στο να κλέβουν; Ή μήπως το ήξεραν από πριν και όλος ο μηχανισμό αναγκάστηκε να υποκύψει; Λέμε συνεχώς για τους κακούς αγρότες, δε λέμε όμως για το μηχανισμό του Υπουργείου Γεωργίας. Σήμερα που ξέρουμε τα αποτελέσματα της αγροτικής πολιτικής, σε πόσους υπουργούς και κυβερνήσεις προσάφθηκαν ευθύνες; Η συλλογική ευθύνη, πάλι μπροστά, όλοι φταίνε και μάλιστα εξίσου. Μόνο που οι αγρότες έμειναν «στον τάκο» και οι κυβερνώντες στη θέση τους.
Ξέρουμε για υπαλλήλους που έβαζαν πλαστές υπερωρίες, που χρηματίζονταν, που εκτελούσαν πλημμελώς έως καθόλου τα καθήκοντά τους. Αυτοί όμως οι κακοί, δεν είχαν προϊσταμένους; Διευθυντές; Γενικούς γραμματείς; Υπουργούς; Γιατί πάντα η ευθύνη πέφτει στον τελευταίο; Ακόμα και ο Ζαχόπουλος που γεύτηκε τη χαρά του πεοθηλασμού, μοιράστηκε την ευθύνη με την πεοθηλάζουσα! Είναι αλυσίδα θα πει κάποιος. Και θα έχει δίκιο.
Όμως η αλυσίδα έχει ίδιους κύκλους και άρα ίδιες ευθύνες. Λάθος! Η συλλογική ευθύνη είναι το άθροισμα των ατομικών ευθυνών. Το σύνολό της βγαίνει με πρόσθεση όχι με διαίρεση. Αποδίδουμε τις ατομικές ευθύνες και μετά τις προσθέτουμε. Δε παίρνουμε το αποτέλεσμα και το διαιρούμε, έτσι ώστε να μοιράζεται εξίσου σε όλους.
Αυτή η πονηριά, της συλλογικής ευθύνης, μονίμως μας οδηγεί σε κύκλους που στο τέλος πάντα οι ίδιοι βγαίνουν κερδισμένοι και οι ίδιοι χαμένοι! Το είδαμε εξάλλου και στις τελευταίες δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Αυτοί που δημιούργησαν τη κρίση μέσω της συλλογικής ευθύνης πήραν άφεση αμαρτιών και μας ξανακυβερνάνε! Αν τα κάνουν πάλι σκατά, θα υπάρχει συλλογική ευθύνη; Βέβαια η συλλογική ευθύνη αφορά στο δημόσιο, γιατί στον ιδιωτικό τομέα υπάρχει μόνο η ατομική. Εκεί σε απολύουν μόνο και μόνο επειδή δε πρόλαβες να δακτυλογραφήσεις κάτι ή γιατί δεν ενέδωσες στις ορέξεις του αφεντικού ή γιατί απλά είσαι ανύπαντρη και κινδυνεύει η επιχείρηση από ενδεχόμενη εγκυμοσύνη και επιδόματα γάμου και τέκνων. Εκεί, ας πρόσεχες κυρία μου. Δικιά σου είναι η ευθύνη. Τι παραπάνω αφορούν κυρίως στις γυναίκες που είναι και το εύκολο, ακόμα, θύμα της αγοράς εργασίας!
Πάντως το ερώτημα παραμένει. Γιατί όταν γίνονται ασυδοσίες φταίμε όλοι και όταν τα πράγματα πάνε καλά είναι καλός ο ηγήτορας; Αν και για το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος δε θυμάμαι καμία περίπτωση! Η συλλογικότητα μοίρασε εξίσου την ευθύνη στο Φωτόπουλο και στον ανθρακωρύχο, στο μεγαλογιατρό και στη νοσοκόμα, στο στέλεχος της ΠΑΣΕΓΕΣ και στον ηλιοκαμένο αγρότη, στον τεχνοκράτη που προσπάθησε να εξυγιάνει τη ΔΕΚΟ και τον υπαλληλάκο που κούνησε μια σημαία για να προσληφθεί! Μόνο που ο υπαλληλάκος, ο αγρότης, η νοσοκόμα και ο ανθρακωρύχος έχασαν μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους και ανέλαβαν την ευθύνη για την κατάντια μας, ενώ οι άλλοι είναι ακόμα εκεί!
Και παραμένουν για να συνεχίσουν το θεάρεστο έργο τους. Και μεις τρώμε την καραμέλα της συλλογικής ευθύνης. Ούτε η χρεοκοπία της χώρας, μας αξίωσε να αποδώσουμε τις ατομικές. Πρωτίστως στους εαυτούς μας. Πάντα φταίνε οι άλλοι, οι άγνωστοί, οι απρόσωποι, αυτό είναι συλλογική ευθύνη, τελικά. Να δω πότε θα αναλάβουμε τις ατομικές, μπας και δούμε άσπρη μέρα!
