Ο ιός SARS-CoV-2, πιο γνωστός ως COVID-19 ή νέος κορωνοϊός, έχει εξαπλωθεί πλέον σε ολόκληρο τον κόσμο. Δυστυχώς, εξίσου γρήγορα –ίσως και γρηγορότερα– εξαπλώνονται θεωρίες συνωμοσίας, φήμες και ανυπόστατες απόψεις δήθεν «ειδικών» σχετικά με την προέλευσή του ιού, τους τρόπους μετάδοσης, προστασίας και θεραπείας από τη λοίμωξη.
Όπως σωστά το έθεσε ο Γενικός Διευθυντής της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, Tedros Adhanom Ghebreyesus,«δεν καταπολεμούμε μόνο μια πανδημία, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και μια επιδημία παραπληροφόρησης».
Παρακάτω συγκεντρώσαμε μερικούς διαδεδομένους μύθους σχετικά με τον κορωνοϊό:
ΜΥΘΟΣ: Η επιδημία του κορονοϊού σχετίζεται με συγκεκριμένες τεχνολογίες
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το τελευταίο διάστημα αναπαράγονται κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θεωρίες που συνδέουν την πανδημία του κορονοϊού με την ανάπτυξη των δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει επισημάνει πως «καμία αρνητική επίδραση στην υγεία δεν συνδέεται αιτιωδώς με την έκθεση σε ασύρματες τεχνολογίες» όπως είναι η τεχνολογία 5G.
Οι πολίτες δεν πρέπει να δίνουμε αυξημένη προσοχή σε δημοσιεύσεις που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα και δεν πρέπει να θεωρούμε ως δεδομένη την αξιοπιστία κάθε ανάρτησης. Υιοθετούμε υπεύθυνη συμπεριφορά στο διαδίκτυο. Συμβουλευόμαστε τις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και δεν αναπαράγουμε πληροφορίες και υλικό που στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Η ενημέρωση για επιστημονικά θέματα που αφορούν στη λειτουργία τεχνολογικών υποδομών στην Ελλάδα παρέχεται από τους θεσμοθετημένους φορείς της Πολιτείας, οι οποίοι διαθέτουν εμπειρία, τεχνογνωσία και καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό. Οι φορείς αυτοί είναι οι μόνοι που είναι σε θέση να δώσουν ακριβή και επιστημονικά τεκμηριωμένη πληροφόρηση για θέματα όπως η λειτουργία των τηλεπικοινωνιακών δικτύων στη χώρα μας.
ΜΥΘΟΣ: Ο ιός μεταδίδεται με τα τσιμπήματα εντόμων (π.χ. κουνουπιών)
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο νέος κορονοϊός μεταδίδεται από οποιοδήποτε έντομο, συμπεριλαμβανομένων των κουνουπιών. Όπως εξηγεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, «o νέος κορονοϊός είναι ένας ιός της αναπνευστικής οδού, που εξαπλώνεται κυρίως μέσω των σταγονιδίων που δημιουργούνται όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φτερνίζεται, ή μέσω σταγονιδίων σάλιου ή εκροής από τη μύτη. Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, καθαρίστε συχνά τα χέρια σας με απολυμαντικό με βάση το οινόπνευμα ή πλύνετε με σαπούνι και νερό. Επίσης, αποφύγετε στενή επαφή με καθέναν που βήχει και φτερνίζεται».
ΜΥΘΟΣ: Ο κρύος καιρός και το χιόνι σκοτώνουν τον κορονοϊό
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το κρύο ή το χιόνι επηρεάζει ή σκοτώνει οποιονδήποτε κορονοϊό. Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος παραμένει περίπου στους 36,5-37 βαθμούς Κελσίου, ανεξάρτητα από την εξωτερική θερμοκρασία. Στην πραγματικότητα, ο κρύος αέρας τείνει να οδηγήσει σε ευνοϊκότερες συνθήκες για τη μετάδοση πολλών ιών.
ΜΥΘΟΣ: H κατανάλωση αλκοόλ προσφέρει προστασία από λοιμώξεις
Πρόκειται για έναν επικίνδυνο ισχυρισμό. Η κατανάλωση αλκοόλ όχι μόνο δεν προστατεύει από τον COVID-19 αλλά εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνει την αντίσταση σας έναντι πιθανής λοίμωξης. Άλλωστε, η ικανότητα του ιού να εισέλθει και να διαδοθεί μέσω του αναπνευστικού συστήματος δεν επηρεάζεται από το αλκοόλ και την εισχώρησή του στο πεπτικό σύστημα. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών δεν αντιστοιχεί σε χρήση αλκοολούχων αντισηπτικών για την απολύμανση. Επίσης, η κατάποση εργοστασιακού οινοπνεύματος είναι πολύ επικίνδυνη και προκαλεί δηλητηρίαση.
ΜΥΘΟΣ: Επαλείφοντας το σώμα μου με οινόπνευμα ή χλωρίνη θανατώνω τον νέο κορονοϊό
Η επάλειψη με οινόπνευμα ή χλωρίνη δεν έχει καμία επίδραση στους ιούς που έχουν ήδη εισέλθει στο σώμα σας μέσω της αναπνευστικής οδού και επιπλέον μπορεί να καταστεί πολύ επιβλαβής για το δέρμα και συνολικά για την υγεία σας. Όταν χρησιμοποιούνται με τον κατάλληλο τρόπο, το οινόπνευμα και η χλωρίνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απολύμανση των επιφανειών. Το αλκοολούχο απολυμαντικό χεριών συνιστάται για τον καθαρισμό των χεριών σας, αν και το σαπούνι και το νερό είναι καλύτερα. Πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας σχολαστικά και μετά να αγγίζουμε φαγητό, κλειδαριές, διακόπτες, τηλεχειριστήριο, κινητό τηλέφωνο, ρολόγια, υπολογιστές, τραπέζια, τηλεόραση κ.λπ. Η κάλυψη του σώματός σας με οινόπνευμα ή χλωρίνη δεν είναι ασφαλής και δεν αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο αποφυγής του COVID-19.
ΜΥΘΟΣ: Με το εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου έχω προστασία έναντι του κορονοϊού
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εμβόλιο που να παρέχει άμεση προστασία έναντι του COVID-19. Ο ιός που προκαλεί τον COVID-19 είναι νέος και γι’ αυτό πρέπει να αναπτυχθεί και να δοκιμαστεί ένα νέο εμβόλιο για να τον αποτρέψει. Αυτή η διαδικασία θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα ακόμη έτος.
Ωστόσο, ο εμβολιασμός έναντι μικροβίων που προκαλούν πνευμονία, όπως του πνευμονιοκόκκου ή του αιμόφιλου της γρίπης, μπορεί να είναι πολύ σημαντικός για την πρόληψη της νοσηρότητας και της θνησιμότητας ασθενών με μόλυνση από τον COVID-19, με την έννοια της παρεμπόδισης δευτερογενών λοιμώξεων που επιβαρύνουν τον οργανισμό.
Όταν μια ιογενής αναπνευστική λοίμωξη είναι αρκετά σοβαρή, όπως παρατηρείται σε ασθενείς με COVID-19, οι πνεύμονες βλάπτονται και γίνονται ευάλωτοι σε μια δευτερογενή λοίμωξη, όπως βακτηριακή πνευμονία. Ο πνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός ο οποίος προστατεύει από τη βακτηριακή λοίμωξη που οδηγεί σε πνευμονία, σε αυτή τη περίπτωση προλαμβάνει την επιπρόσθετη επιβάρυνση του αναπνευστικού συστήματος.
Κάτι τέτοιο ήδη συναντάται συχνά σε ασθενείς που νοσούν με τον ιό της γρίπης (Influenza ή Η1Ν1). Κάθε χρόνο, οι δευτερογενείς βακτηριακές μολύνσεις (συμπεριλαμβανομένων του βακτηρίων Pneumococcus) συνεισφέρουν σημαντικά στα επίπεδα θνησιμότητας που σχετίζονται με τη γρίπη. Επομένως, ο εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από αυτή την επιπλοκή των λοιμώξεων από τον COVID-19.
ΜΥΘΟΣ: Μόνο οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κινδυνεύουν να κολλήσουν τον νέο κορονοϊό
Παρόλο που οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης, υγιείς άνθρωποι όλων των ηλικιών βρίσκονται σε κίνδυνο και έχουν νοσήσει ή ακόμα και καταλήξει από το νέο κορονοϊό. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) ανέλυσε πρόσφατα τις περιπτώσεις COVID-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες και διαπίστωσε ότι ενώ οι ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω είχαν τον υψηλότερο κίνδυνο θανάτου, σχεδόν το 40% των ατόμων που χρειάστηκαν νοσηλεία ήταν ηλικίας 20-54 ετών. Το CDC εκτιμά ότι μεταξύ 14% και 21% των ενηλίκων ηλικίας 20-44 ετών μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία για τον COVID-19. Στην πόλη της Νέας Υόρκης, περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που νοσηλεύονται με COVID-19 είναι ηλικίας κάτω των 65 ετών και έχουν πεθάνει 42 άτομα ηλικίας κάτω των 44 ετών. Επιπλέον, στις 29 Μαρτίου ένα βρέφος τεσσάρων εβδομάδων πέθανε από τον κορονοϊό στο Ιλινόις των ΗΠΑ.
Όλα αυτά δείχνουν ότι κανείς δεν είναι άτρωτος έναντι του COVID-19. Όλες οι ηλικίες μπορεί να κολλήσουν τον νέο κορονοϊό, ωστόσο οι μεγαλύτεροι και τα άτομα με συνυπάρχουσες νοσηρότητες (ευπαθείς ομάδες, καρδιοπαθείς, διαβητικοί, υπερτασικοί, σε ανοσοκαταστολή) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αρρωστήσουν σοβαρά αν προσβληθούν από τον ιό.
ΜΥΘΟΣ: Ο κορονοϊός έχει δημιουργηθεί σε εργαστήριο
Ο κορονοϊός είναι προϊόν φυσικής εξέλιξης και δεν δημιουργήθηκε σε εργαστήριο ούτε κατασκευάστηκε με άλλο τρόπο.
Άλλωστε τους κορονοϊούς δεν τους γνωρίσαμε τώρα, με τον COVID-19. Τους ξέρουμε από παλιά και είναι γνωστοί υπαίτιοι αναπνευστικών λοιμώξεων σε παιδιά και ενήλικες. Υπήρχαν ήδη έξι τέτοιοι κορονοϊοί ,γνωστοί στους επιστήμονες πριν από τον COVID-19, ο οποίος έγινε ο έβδομος γνωστός μας κορονοϊός.
Όλα τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι οι κορονοϊοί είναι ζωονοτικοί, δηλαδή μεταδίδονται μεταξύ ζώων και ανθρώπων. Πριν τον COVID-19, είχαμε το ξέσπασμα του SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome – Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο). Ο νέος κοροναϊός διαφέρει σημαντικά από άλλους τύπους γνωστών κορωνοϊών.
Η πλέον πιθανή φυσική πηγή προέλευσης του COVID-19 είναι οι νυχτερίδες και τα μικρά θηλαστικά που πωλούνται σε πολλές αγορές στην Κίνα και καταναλώνονται από ανθρώπους. Μάλιστα η γενετική πληροφορία του κορονοϊού της νυχτερίδας είναι παρόμοιος με αυτή του COVID-19 που προσέβαλε τους ανθρώπους.
«Με τη σύγκριση των διαθέσιμων δεδομένων αλληλουχίας γονιδιώματος για γνωστά στελέχη κορονοϊού, μπορούμε να διαπιστώσουμε με βεβαιότητα ότι ο SARS-CoV-2 προέρχεται από φυσικές διεργασίες», εξηγεί ο Δρ. Kristian Andersen, αναπληρωτής καθηγητής ανοσολογίας και μικροβιολογίας στις ΗΠΑ, εμπειρογνώμονας στον εντοπισμό της εξάπλωσης θανάσιμων ιών και συγγραφέας της πρόσφατης μελέτης «Η αρχική προέλευση του SARS-CoV-2», που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικόNature Medicine.
με πληροφορίες από covid19.gov.gr
