Η κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε μία από τις πιο ανησυχητικές κοινωνικές μάστιγες της ελληνικής πραγματικότητας. Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις επιστημόνων και τις καμπάνιες ευαισθητοποίησης, τα στοιχεία δείχνουν ότι όλο και περισσότερα παιδιά και έφηβοι δοκιμάζουν ή καταναλώνουν συστηματικά αλκοόλ από πολύ νεαρή ηλικία.
Οι επιπτώσεις στην υγεία
Η επίδραση του αλκοόλ στον ανήλικο οργανισμό είναι καταστροφική. Ο εγκέφαλος, που βρίσκεται ακόμη σε στάδιο ανάπτυξης, επηρεάζεται άμεσα, με αποτέλεσμα μειωμένες γνωστικές ικανότητες, προβλήματα συγκέντρωσης και μαθησιακές δυσκολίες. Παράλληλα, το συκώτι και τα άλλα όργανα του σώματος, τα οποία δεν έχουν ακόμη αναπτύξει πλήρως τους μηχανισμούς αποτοξίνωσης, επιβαρύνονται υπερβολικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο μελλοντικών βλαβών.
Επιπλέον, η πρώιμη έκθεση στο αλκοόλ συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εξάρτησης στην ενήλικη ζωή, καθώς και με επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως οδήγηση υπό την επήρεια ή χρήση άλλων ουσιών.
Ανησυχητική αύξηση τα τελευταία χρόνια
Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία ερευνών δημόσιων οργανισμών και υγειονομικών φορέων, η κατανάλωση αλκοόλ στους εφήβους παρουσιάζει αυξητική τάση. Πολλά παιδιά ηλικίας 13-15 ετών δηλώνουν ότι έχουν δοκιμάσει αλκοόλ, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό αναφέρει ότι καταναλώνει τακτικά ποτά, ιδίως σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή εξόδους με φίλους.
Η ευκολία πρόσβασης σε αλκοολούχα ποτά, παρά την πρόσφατη νομοθεσία που απαγορεύει την κατανάλωση από ανήλικους, η ανεπαρκής επιτήρηση από ενήλικες και η κοινωνική ανοχή απέναντι στην «πειραματική» κατανάλωση, συμβάλλουν σε αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα.
Η κοινωνική διάσταση του φαινομένου
Στην ελληνική κοινωνία, το αλκοόλ εξακολουθεί να θεωρείται μέρος της καθημερινής κουλτούρας — από τις οικογενειακές συγκεντρώσεις μέχρι τις εξόδους των νέων. Συχνά, η πρώτη επαφή με το ποτό γίνεται μέσα στο ίδιο το σπίτι, με τους γονείς να αντιμετωπίζουν τη δοκιμή ενός κρασιού ή μιας μπύρας ως «αθώα πράξη ενηλικίωσης».
Αυτή η εσφαλμένη αντίληψη, όμως, υπονομεύει την κατανόηση των πραγματικών κινδύνων και ενισχύει μια κουλτούρα ανοχής απέναντι σε μια επικίνδυνη συμπεριφορά. Η απουσία ουσιαστικής παιδείας γύρω από το αλκοόλ και οι ανεπαρκείς ελεγκτικοί μηχανισμοί στην πώληση ποτών σε ανηλίκους, επιτείνουν το πρόβλημα.
Η παραβατικότητα της «διασκέδασης»
Το φαινόμενο της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών, συχνά και νοθευμένων ή και προϊόντων παραεμπορίου ή λαθρεμπορίου από ανήλικους, εντάσσεται επίσης στη γενικότερη παραβατικότητα που παρατηρείται συχνά στο χώρο της νυχτερινής διασκέδασης. Η παραβατικότητα στο συγκεκριμένο τομέα υπήρχε πάντα, όμως τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχει αυξηθεί κατακόρυφα, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές της αστυνομίας και των αρχών καταπολέμησης οικονομικών εγκλημάτων.
Ανάγκη για ενημέρωση, δράση και πρόληψη
Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί συντονισμένες ενέργειες σε πολλά επίπεδα: ενημέρωση και εκπαίδευση των γονέων, αυστηρότερους ελέγχους στην πώληση αλκοόλ, ενίσχυση των σχολικών προγραμμάτων αγωγής υγείας και, κυρίως, αλλαγή νοοτροπίας.
Η ελληνική κοινωνία οφείλει να πάψει να βλέπει το αλκοόλ ως «αθώο διασκεδαστικό στοιχείο» και να το αντιμετωπίσει με τη σοβαρότητα που του αναλογεί όταν πρόκειται για παιδιά και εφήβους.
