Γράφει η Δήμητρα Γοργόλη, ψυχίατρος – ψυχαναλύτρια
Η εποχική κατάθλιψη, είναι ένας τύπος υποτροπιάζουσας καταθλιπτικής διαταραχής. Το χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι ότι τα συμπτώματα του καταθλιπτικού επεισοδίου, είναι κατανεμημένα σε συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. Με βάση λοιπόν αυτό, χωρίζεται σε δύο υπότυπους:
Τύπος Α, όπου τα συμπτώματα παρουσιάζονται τις ημέρες εκείνες του χρόνου όπου μικραίνουν οι μέρες, δηλαδή το φθινόπωρο και η αρχή του χειμώνα. Αυτός είναι και ο πιο συνήθης τύπος της εποχικής κατάθλιψης.
Τύπος Β, όπου τα συμπτώματα εμφανίζονται την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Συνήθως τα χαρακτηριστικά αυτής της ειδικής μορφής κατάθλιψης είναι άτυπα, δηλαδή ενώ για παράδειγμα στο κανονικό καταθλιπτικό επεισόδιο, υπάρχει αϋπνία κι απώλεια της όρεξης για φαγητό, εδώ συνήθως εμφανίζεται υπερυπνία κι αύξηση της πρόσληψης φαγητού.
Αιτιολογικά σχετίζεται με την έκκρισης μελατονίνης, μιας ειδικής ορμόνης του ανθρώπινου οργανισμού που ρυθμίζει τον ημερήσιο κύκλο του ύπνου.
Γι’ αυτό το λόγο ανάμεσα στις συνηθισμένες θεραπείες του καταθλιπτικού επεισοδίου, εδώ υπάρχει ένδειξη χρήσης της φωτοθεραπείας, ειδικά για χώρες με μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη (πχ βόρειο ημισφαίριο), όπου η διαφορά των ωρών ηλιοφάνειας μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού είναι εκσεσημασμένη.
Σε αντίθεση όμως με την εποχική κατάθλιψη, η οποία εκδηλώνεται κυρίως το χειμώνα, ο κίνδυνος αυτοκτονικότητας όταν κανείς πάσχει από κάποια συναισθηματική διαταραχή( πχ διπολική διαταραχή, μείζονα κατάθλιψη), δεν εμφανίζει το ίδιο εποχικό πρότυπο.
Έχει παρατηρηθεί ότι οι αυτοκτονίες δεν ακολουθούν τυχαία κατανομή κατά τη διάρκεια του έτους: οι περισσότερες μελέτες αναδεικνύουν το μεγαλύτερο ποσοστό των αυτοκτονιών κατά τους εαρινούς μήνες και ιδιαίτερα στο τέλος της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού και πτώση κατά τις εποχές φθινόπωρο και χειμώνα.
Είναι γενικά πιο έντονη στους άντρες και στα άτομα με ψυχιατρικό ιστορικό. Έχουν προταθεί διάφορες εξηγήσεις όπως 1) η εποχικότητα των συναισθηματικών διαταραχών και η εποχική έξαρση διαφόρων σωματικών νοσημάτων (πχ άσθμα), 2) κοινωνιολογικές εξηγήσεις, 3) θεωρίες που συνδέουν την αυτοκτονικότητα με την έκκριση μελατονίνης (όπως και στην εποχική κατάθλιψη).
Άρα λοιπόν εποχική κατάθλιψη κι η εποχική κατανομή της αυτοκτονικότητας, είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Η μεν εποχική κατάθλιψη είναι μια ξεχωριστή κλινική οντότητα, ενώ η «εποχική» αυτοκτονικότητα συνδέεται με συναισθηματικές κι άλλες ψυχιατρικές παθήσεις.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν τα συμπτώματα και οι άσχημες σκέψεις γίνονται πιο έντονα αυτήν την εποχή του χρόνου και προγραμματίστε πιο τακτικά τις επισκέψεις σας.
Από τη Δήμητρα Γοργόλη
Ψυχίατρο- Ψυχαναλύτρια
Κιν: 6983433041
Email: dimitragorgoli [at] gmail [dot] com
