Πέρασαν κιόλας 70 ολόκληρα χρόνια από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τα εκατομμύρια νεκρούς. Η πατρίδα μας είχε το δικό της τίμημα και έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην έκβασής του. Ο δικός μας τόπος η Θεσπρωτία μας είχε τα δικά της θύματα, τους δικούς της μάρτυρες. Οι δύο πρώτοι από αυτούς ήταν οι συμπολίτες μας Χρήστος Πιτούλης και ο Χρήστος Τσώνης για τους οποίους θα ήθελα να αναφερθώ επιγραμματικά.
Ο Χρήστος Πιτούλης και ο Χρήστος Τσώνης εκτελέστηκαν την 8η Νοεμβρίου 1940 από τους Ιταλούς μετά από προδοσία και απαίτηση των Μουσουλμάνων Τσάμηδων. Τόπος εκτέλεσης ήταν η παραλία δίπλα από το γνωστό ξενοδοχείο «ΑΚΤΑΙΟΝ» και στη θέση που λεγόταν «Μόλιζα».
Οι Ιταλοί κήρυξαν τον πόλεμο την 28η Οκτωβρίου του 1940. Την επόμενη 29-10-40 ομάδα ανιχνευτών πέρασε τον Καλαμά στην θέση «Δάφνη Λεμπέτσι» στην περιοχή του Ραγίου. Ο τσομπάνος του Πιτούλη Βασίλειος Βαρβάρας που είδε και έτρεξε στην Ηγουμενίτσα και ενημέρωσε τον Χρήστο Πιτούλη. Αυτός ανέφερε το γεγονός στη Διοίκηση Χωροφυλακής.
Έγινε σύσκεψη στην οποία συμμετείχε ο λοχαγός Στρατολογίας Σπύρος Μεσσάλας και ο Διοικητής Χωροφυλακής Γεώργιος Βαρδουλάκης. Συγκροτήθηκε ομάδα απόκρουσης αποτελούμενη από τον λοχαγό στρατολογίας Σπύρο Μεσσάλα, τον ενωμοτάρχη Παπαχαραλάμπους, δύο χωροφύλακες, τους αγροφύλακες Μάρκο Καίσαρη και Μάρκο Λιαμπούση, το Χρήστο Πιτούλη και τον Χρήστο Τσώνη.
Κατά τη σύγκρουση της Ιταλικής ομάδας ανιχνευτών και της ομάδας απόκρουσης σκοτώθηκε ένας Ιταλός αξιωματικός και οι υπόλοιποι ετράπησαν σε φυγή.
Στις 7-11-40 έσπασε η γραμμή Παραποτάμου και οι Ιταλοί μπήκαν στην Ηγουμενίτσα. Οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες τους υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά γιατί τους είχαν υποσχεθεί ότι η Μεγάλη Αλβανία θα συμπεριελάμβανε και την Θεσπρωτία.
Ο Χρήστος Πιτούλης είχε πάει στην Πέστιανη γιατί ήξερε ότι ήταν από του πρώτους στόχους γιατί ήταν σοβαρός παράγοντας της Ηγουμενίτσας και κυρίως γιατί είχε συμμετάσχει στο επεισόδιο στην ομάδα σύγκρουσης όπου σκοτώθηκε ο Ιταλός αξιωματικός.
Μετά γύρισε στην Ηγουμενίτσα. Με υπόδειξη και προδοσία των μουσουλμάνων Τσάμηδων συλλαμβάνεται μαζί με τους Βασίλη Πιτούλη, Χρήστο Τσώνη, Ευάγγελο Λιονταρίδη, Σταύρο Σακαρέλη, Χρήστο Γεωργούλη και οδηγούνται στον Ασίζ Τσάμη υπεύθυνο της διοίκησης των μουσουλμάνων τσάμηδων.
Ο Ελληνικός στρατός όμως είχε κρατήσει τις θέσεις του στο Καλπάκι και οι μουσουλμάνοι τσαμήδες φοβήθηκαν. Ζήτησαν να εκτελέσουν τους κρατούμενους, αλλά οι Ιταλοί ήταν ανένδοτοι. Άλλο πάνω στην μάχη και άλλο εκτέλεση. Ζήτησαν και ανέλαβαν την ευθύνη.
Συγκροτήθηκε πρόχειρο Ιταλικό δικαστήριο. Κατήγοροι ήταν ο Ασίζ Τσάμης και ο Μαζάρ Ντίνο. Με ψήφους 3-2 αποφασίστηκε η εκτέλεση του Χρήστου Πιτούλη και του Χρήστου Τσώνη την οποία υπέγραψαν ο Νασίζ Τσάμης και ο Νουρί Ντίνο. Η κατηγορία ήταν ότι είχαν λάβει μέρος στη μάχη έναντι των Ιταλών. Ο Χρήστος Πιτούλης φερόταν ως αρχηγός των ελευθεροσκοπευτών και ότι ευθυνόταν για το θάνατο του Ιταλού αξιωματικού μια και αυτός είχε ειδοποιήσει την αστυνομία. Και ότι, δήθεν, παλαιότερα είχε συμμετάσχει στο φόνο του Ιταλού στρατηγού Τελίνι.
Ο Χρήστος Τσώνης ως ελευθεροσκοπευτής. ‘Έπρεπε και αυτός να πληρώσει. Αυτά ήταν η αφορμή. Τα αίτια ήταν να εξαφανίσουν οι τσάμηδες τους Έλληνες και να πάρουν τις περιουσίες τους στα χέρια τους. Έτσι άρχισαν από τον Χρήστο Πιτούλη και τον Χρήστο Τσώνη.
Στην Ηγουμενίτσα ακόμη σκότωσαν το 1942 και τον τότε διευθυντή Νομαρχίας Γεώργιο Δ. Βασιλάκο του οποίου η προτομή βρίσκεται έξω από το κτήριο της παλιάς Νομαρχίας.
Βέβαια ακολούθησαν πολλές εκτελέσεις σε όλα τα χωριά και πόλεις της Θεσπρωτίας με αποκορύφωση τη εκτέλεση των 49 της Παραμυθιάς.
Τελικά σκότωσαν τον Χρήστο Πιτούλη ως ηθικό αυτουργό και τον Χρήστο Τσώνη ως φυσικό αυτουργό γιατί ισχυρίστηκαν ότι αυτός σκότωσε τον Ιταλό αξιωματικό.
Έτσι η Ηγουμενίτσα είχε το τραγικό προνόμιο να θρηνήσει τα δύο πρώτα θύματα με την έναρξη του πολέμου.
Βέβαια ακολούθησαν πολλές εκτελέσεις σε όλα τα χωριά και τις πόλεις της Θεσπρωτίας με αποκορύφωση του 49 εκτελεσθέντες της Παραμυθιάς.
