Γραφήματα, αλλά και πληροφορίες με εξαιρετικό ενδιαφέρον σχετικά με τα είδη μασκών προσώπου που κυκλοφορούν, καθώς και πόσο προστατεύουν από τους ιούς δημοσιεύει η εφημερίδα Corriere Della Sera. Το ρεπορτάζ υπογράφει η δημοσιογράφος Μιλένα Γκαμπανέλι.
Η εφημερίδα ζήτησε την άποψη τριών επιστημόνων προκειμένου να αποτυπώσει τι πραγματικά συμβαίνει με τις μάσκες. Συγκεκριμένα του Giuseppe Sala, μηχανικού αεροδιαστημικής και συντονιστή του έργου Polimask που ξεκίνησε στο Πολυτεχνείο, του Michele Riva, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου Bicocca και ειδικό στην πρόληψη, και του Angelo Pan, διευθυντή της Ιταλικής Εταιρείας για την Πρόληψη των Μολύνσεων.
Το μέγεθος των κορωνοϊών
Οι κορωνοϊοί έχουν διάμετρο 100-150 νανόμετρα (600 φορές μικρότερο μέγεθος από την τρίχα) και μεταδίδονται από σταγονίδια (έπειτα από έκκριση), μετά από βήχα ή φτέρνισμα, με την αναπνοή. Συγκεκριμένα το φτέρνισμα μπορεί να ωθήσει αυτά τα σταγονίδια μέχρι και 4 μέτρα μακριά. Αυτά τα σταγονίδια μπορούν να φτάσουν σε διαστάσεις λίγων micron, όπως ακριβώς είναι το αεροζόλ.
Οι διαφορετικοί τύποι μασκών
Όπως γνωρίζουμε σήμερα, οι μάσκες προστασίας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στις χειρουργικές, σχεδιασμένες για να προστατεύουν τον ασθενή από τη μόλυνση από τους χειρουργούς (γιατρούς, νοσηλευτές) στο χειρουργείο (ή από τον οδοντίατρο), και στις FFP1, FFP2, FFP3, -N95, N99 και N100 στην αμερικανική νομοθεσία-, που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των χειριστών από εξωτερική μόλυνση και επομένως αναφέρονται ως «Προσωπικός Προστατευτικός Εξοπλισμός».
Σχετικά με τις απλές χειρουργικές μάσκες
Ικανότητα φιλτραρίσματος: σχεδόν συνολική προς τα έξω (πάνω από 95% για τα βακτήρια), ενώ έχουν μειωμένη ικανότητα φιλτραρίσματος από το εξωτερικό προς τον χρήστη περίπου 20%, κυρίως λόγω της κακής προσκόλλησης στο πρόσωπο. Είναι πολύ αποτελεσματικές για να αποτρέψουν αυτόν που τη φοράει να μολύνει άλλους ανθρώπους, όπως δείχνουν πρόσφατες μελέτες.
Τα φίλτρα προσώπου FFP1, FFP2 και FFP3
Είναι ατομικές συσκευές προστασίας σχεδιασμένες για βιομηχανική χρήση για την προστασία, μεταξύ άλλων, από τη σκόνη και τις αναθυμιάσεις, ενώ χρησιμοποιούνται πολύ στη βιομηχανία. Τις χρησιμοποιεί το υγειονομικό προσωπικό στους θαλάμους οι οποίοι είναι γεμάτοι με μολυσμένους ασθενείς από κορωνοϊό, επειδή το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένες έχει υψηλή ικανότητα φιλτραρίσματος του αέρα. Το εξωτερικό στρώμα της μάσκας προστατεύει από μεγαλύτερα σωματίδια, ενώ το μεσαίο στρώμα φιλτράρει τα μικρότερα σωματίδια. Το εσωτερικό στρώμα, σε επαφή με το πρόσωπο, έχει τη διπλή λειτουργία της διατήρησης του σχήματος της μάσκας και της προστασίας της μάσκας από την υγρασία που παράγεται από την αναπνοή, τον βήχα ή το φτέρνισμα. Η στιβάδα φιλτραρίσματος λειτουργεί μηχανικά (όπως ένα κόσκινο) για σωματίδια με διάμετρο έως 10 micron. Σωματίδια μικρότερα μπλοκάρουν ηλεκτροστατικά φορτισμένες ίνες. Σχετικά με τις συγκεκριμένες μάσκες, διατίθενται με βαλβίδα, αλλά και χωρίς βαλβίδα.
Η ικανότητα φιλτραρίσματος των μασκών χωρίς βαλβίδα
FFP1: Από το εξωτερικό προς τον χειριστή και αντιστρόφως είναι 72%.
FFP2: Η ικανότητα φιλτραρίσματος και στις δύο κατευθύνσεις είναι 92% και το μέγεθος των πόρων φιλτραρίσματος είναι μεγαλύτερο από αυτό του ιού, αλλά εμποδίζει τα σωματίδια με ηλεκτροστατικές ίνες, καθώς και τους ιούς που δεν ταξιδεύουν υπό μορφή αεροζόλ. Είναι καλά ανεκτές και πρέπει να αλλάζουν λιγότερο συχνά, επειδή διατηρείται η ισχύς του φιλτραρίσματος.
FFP3: Έχουν εσωτερική και εξωτερική ικανότητα φιλτραρίσματος 98%. Είναι αυτές που προστατεύουν σχεδόν πλήρως, επειδή οι πόροι φιλτραρίσματος είναι μικρότεροι από τον ιό. Αντενδείξεις: Μπορεί να είναι ανεπαρκώς ανεκτές από τον χρήστη, επειδή ο εκπνεόμενος αέρας συσσωρεύεται μέσα στη μάσκα καθιστώντας την αναπνοή πιο δύσκολη. Επιπροσθέτως η υγρασία της μάσκας μειώνει τη δύναμη διήθησής της στην είσοδο και επομένως πρέπει να αλλάζει συχνά.
Η ικανότητα φιλτραρίσματος των μασκών με βαλβίδα
Έχουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα να επιτρέπουν την εύκολη αναπνοή, αλλά προστατεύουν τον χρήστη και όχι τους άλλους, επειδή από τη βαλβίδα εξέρχεται ο αέρας. Η FFP1 έχει μια εισερχόμενη ικανότητα φιλτραρίσματος 72%, η FFP2 92%, ενώ η FFP3 98%.
Κατά τη διάρκεια της εκπνοής το φιλτράρισμα δεν υπερβαίνει το 20%, επομένως δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται από τον γενικό πληθυσμό εκτός του νοσοκομειακού προσωπικού, επειδή οι μολυσμένοι άνθρωποι (και συνεπώς και οι ασυμπτωματικοί) που τις φορούν θα μπορούσαν να μεταδώσουν τη νόσο σε άλλους ανθρώπους.
Πόσες φορές μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι διάφορες μάσκες;
Οι χειρουργικές μάσκες είναι μιας χρήσης και δεν υπάρχουν επιστημονικά επικυρωμένες μελέτες για την απολύμανσή τους. Η χρήση απολυμαντικών ή ατμών θερμού αέρος μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ύφασμα καθιστώντας την αναποτελεσματική.
Έτσι, λοιπόν, εάν χρησιμοποιηθεί, στη συνέχεια θα πρέπει να την πετάξετε. Εάν δεν υπάρχει νέα μάσκα να φορέσετε, μπορείτε να την αφήσετε στην ύπαιθρο για τουλάχιστον 12 ώρες πριν τη χρησιμοποιήσετε ξανά, προσέχοντας πάντα να μην αγγίξετε το εσωτερικό της μάσκας. Εάν μπορείτε ακόμα καλύτερα να την αφήσετε στον αέρα για 4 ημέρες, έτσι ώστε να είστε βέβαιοι ότι δεν υπάρχει ίχνος ιού. Ωστόσο πρέπει να γνωρίζετε ότι η αποτελεσματικότητα της μάσκας δεν θα είναι η ίδια όπως και πριν.
Τα φίλτρα προσώπου FFP1, FFP 2 και FFP 3 μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν μόνο εάν δεν υποστούν υλική φθορά (εάν δεν έχουν υποστεί βλάβη). Υπάρχουν επίσης τρεις πιθανοί τρόποι προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθούν: 1) έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία (πάνω από 60°) σε υγρό περιβάλλον (όπως υποδεικνύει το ινστιτούτο των ΗΠΑ NIOSH για τον SARS-CoV-2), 2) έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, 3) επεξεργασία με υδροαλκοολικά διαλύματα σε 60-70%. Δεν υπάρχει επιστημονική μελέτη ως προς την εγκυρότητα αυτών των μεθόδων. Στο σπίτι, αν θέλετε να επαναχρησιμοποιήσετε αυτούς τους τύπους μασκών, μπορείτε να εφαρμόσετε ένα απολυμαντικό σπρέι, ατμό από το σίδερο ή λάμπες UV ως μεθόδους αποστείρωσης. Όμως είναι μέθοδοι των οποίων η αποτελεσματικότητα δεν έχει εξακριβωθεί.
