Αναφορικά με το ζήτημα της παρακολούθησης του τοξικού φυτοπλαγκτόν στις εκβολές Καλαμά, καθώς και για τα σχετικά ζητήματα που εγείρονται σε ανακοίνωση της Κίνησης “Καθαρός Καλαμάς”, από την Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας ανακοινώνονται τα εξής:
«Η Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας στο πλαίσιο των εκ του νόμου υποχρεώσεων της για την υγειονομική παρακολούθηση της ζώνης παραγωγής οστρακοειδών (μυδιών) έχει συνάψει με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (Εργαστηριακή Μονάδα Θαλάσσιων Τοξικών Μικροφυκών) την από 5-1-2015 προγραμματική σύμβαση για την παρακολούθηση δυνητικώς τοξικού φυτοπλαγκτόν στις εκβολές Καλαμά. Η δειγματοληψία πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία συχνότητα από τρία (3) σημεία-σταθμούς.
Η εν λόγω υποχρέωση δεν αφορά αποκλειστικά την Π.Ε. Θεσπρωτίας και τις εκβολές του ποταμού Καλαμά, αλλά το σύνολο των οστρακοκαλλιεργητικών ζωνών της επικράτειας λόγω της φύσης του καλλιεργούμενου είδους που ως διηθητικό, τρέφεται με φυτοπλαγκτόν και υπάρχει το ενδεχόμενο βιοσυσσώρευσης τοξινών στη σάρκα του. Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα είδη φυτοπλαγκτόν δεν παράγουν τοξίνες, η ύπαρξη συγκεκριμένων ειδών δυνητικά τοξικού φυτοπλαγκτόν δεν μπορεί να αποκλειστεί ιδιαίτερα σε περιόδους “άνθισής” του (υπερβολικής ανάπτυξης) όπως έχει παρατηρηθεί συχνά σε ιδιαίτερα εύτροφες περιοχές (π.χ. Θερμαϊκός κόλπος) και δεν σχετίζεται με το ρυπαντικό φορτίο των ποταμών ούτε είναι τοξικό για τον άνθρωπο μετά από άμεση επαφή με αυτό. Αποτελεί δε φυσική διαδικασία “άμυνας” συγκεκριμένων (λίγων) ειδών φυτοπλαγκτόν.
Στην περίπτωση του ποταμού Καλαμά και με βάση τα αποτελέσματα του συγκεκριμένου προγράμματος παρακολούθησης, στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα δείγματα ήταν αρνητικά (δηλαδή στην περιοχή των εκβολών του Καλαμά δεν παράγεται τοξικό φυτοπλαγκτόν). Όμως στο χρονικό διάστημα από το 2012 έως σήμερα ανιχνεύθηκε ελαφριά αύξηση τοξικότητας και για προληπτικούς λόγους η ζώνη “έκλεισε” μόνο μια (1) φορά και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, σε αντίθεση με άλλες ζώνες (π.χ. στην Β. Ελλάδα και στον Β. Ευβοϊκό Κόλπο) όπου επιβάλλονται μέτρα “κλεισίματος” με μεγάλη συχνότητα και διάρκεια.
Κατά συνέπεια, η μέριμνα της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας για την προληπτική διαφύλαξη και προστασία της δημόσιας υγείας και κατ’ επέκταση την προστασία του Καλαμά επιβάλλει την στενή παρακολούθηση της μυδοκαλλιεργητικής ζώνης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υφίσταται μόνιμος και ανά πάσα στιγμή κίνδυνος για την δημόσια υγεία. Αυτό αποδεικνύεται και από την διαχρονική διάθεση του προϊόντος από τους μυδοκαλλιεργητές, χωρίς να έχει υπάρξει μέχρι σήμερα οποιοδήποτε πρόβλημα.
Επισημαίνουμε τέλος ότι για την συνολική προστασία του ποταμού καθ’ όλο το μήκος του, επιβάλλεται η παρακολούθηση του συνόλου του ρυπαντικού φορτίου (π.χ. βαρέα μέταλλα, οργανικές ενώσεις) που είναι κατά κύριο λόγο βιομηχανικής, αστικής και γεωργο-κτηνοτροφικής προέλευσης.»
