Γράφει ο Νίκος Κατσαρός,
Π.Πρόεδρος Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων(ΕΦΕΤ)
Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
Στις 16 Οκτωβρίου 2010 εγκρίθηκε από την UNESCO στην Ναϊρόμπι της Κένυα η Μεσογειακή Διατροφή ως μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Την πρόταση υπέβαλαν η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα και το Μαρόκο. Ως εμβληματικές πόλεις προτάθηκαν και εγκρίθηκαν η Σόρια για την Ισπανία, η Κορώνη για την Ελλάδα,το Σιλέντο για την Ιταλία και το Σεφσάουεν για το Μαρόκο.
Τα παέλια, η χωριάτικη σαλάτα, τα μακαρόνια καμπρέζε και τα τατζίν ληταν για την Ισπανία, την Ελλάδα, την Ιταλία και το Μαρόκο τα αντίστοιχα αντιπροσωπευτικά μεσογειακά πιάτα. Φρούτα και λαχανικά, όσπρια, δημητριακά, άσπρο κρέας, περιορισμένη κατανάλωση γαλακτοκομικών και κόκκινου κρέατος αποτελούν την πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής σε συνδυασμό με καθημερινή φυσική άσκηση.
Στην Μεσογειακή Διατροφή πρέπει να περιληφθούν οι υπερτροφές και τα λειτουργικά τρόφιμα καθώς και τα προϊόντα βιοτεχνολογίας πού παράγονται από αυτά και να διαμορφωθεί μια νέα πυραμίδα Μεσογειακής Διατροφής για τις υπερτροφές και λειτουργικά τρόφιμα καθώς και τα προϊόντα βιοτεχνολογίας αυτών που προστίθενται στα τρόφιμα.
Ως υπερτροφές (super foods) χαρακτηρίζονται οι τροφές που περιέχουν υψηλές ποσότητες συστατικών θρεπτικών ή και μη θρεπτικών σε σύγκριση με τα συνηθισμένα τρόφιμα και βελτιώνουν την καλή λειτουργία του οργανισμού με θετικές επιδράσεις όπως την πρόληψη ορισμένων ασθενειών.
Ο χαρακτηρισμός ενός τροφίμου ως υπερτροφής είναι ακόμη υποκειμενικός και θα πρέπει να τεθούν όροι με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια ώστε ο ορισμός υπερτρόφιμο να είναι σαφής και αντικειμενικός.
Οι υπερτροφές βελτιώνουν την υγεία μας, προσφέρουν ευεξία, δρούν προληπτικά έναντι μιας σειράς ασθενειών όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη τύπου ΙΙ, παχυσαρκία, ορισμένων καρκίνων και μεταβολικών νοσημάτων. Πολλές από τις υπερτροφές καταναλώνονται ωμές και έχουν μικρή θερμιδική αξία αλλά σημαντική διατροφική.
Οι υπερτροφές συνήθως περιέχουν σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών, βιταμινών, μεταλλικών ιχνοστοιχείων, ορισμένων αμινοξέων κλπ. Βέβαια για να ενταχθούν στην Ελληνική Μεσογειακή Διατροφή θα πρέπει να είναι προϊόντα της ελληνικής γης. Παρακάτω δίνονται ορισμένες ενδεικτικές κατηγορίες υπερτροφών:
Φρούτα: ρόδι, μούρα, μύρτιλο, ιπποφαές, κρανμπέρι, σμέουρα, αβοκάντο, κράνα.
Ξηροί καρποί: καρύδια, αμύγδαλα, φυστίκια
Όσπρια: φασόλια, φακές, ρεβίθια, σόγια
Λαχανικά: μπρόκολο, σπανάκι, πράσινα φυλλώδη λαχανικά
Μπαχαρικά: σαφράν, κανέλλα,
Προϊόντα μέλισας: μέλι, πρόπολι, βασιλικός πολτός
Δημητριακά και σπόροι: λιναρόσπορος, ζέα
Κάποια φύκη: σπιρουλίνα, χλωρέλα
Τα προϊόντα της Α κατηγορίας περιέχουν ισχυρές αντιμικροβιακές ουσίες που ενδυναμώνουν την όραση,την μνήμη και μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Τα προϊόντα της κατηγορίας Β περιέχουν αντιοξειδωτικά, μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνη Ε, προστατεύουν από κρίσεις υπερφαγίας, καρδιαγγειακά νοσήματα και μορφές καρκίνου.
Τα προϊόντα της κατηγορίας C περιέχουν πρωτεΐνη, σίδηρο, μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών, προστατεόυν την καρδιά, μειώνουν την χοληστερίνη.
Τα προϊόντα της κατηγορίας D περιέχουν μεγάλες ποσότητες φυτικών ινών, πλούσια σε μεταλλικά άλατα, βιταμίνες όπως το φολικό οξύ, β-καροτίνη, οι Α,Κ και C ασβέστιο, μαγνήσιο. Μειώνουν τον ρυθμό γήρανσης, προστατεύουν την καρδιά και την αποφυγή οστεοπόρωσης και παχυσαρκίας.
Τα προϊόντα της κατηγορίας G περιέχουν φυτικές ίνες, θειαμίνη, ριμποφλαβίνη μαγνήσιο, κάλιο και ψευδάργυρο. Συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου.
Υπάρχουν και άλλες υπερτροφές όπως ο σολωμός και μικρά λιπαρά ψάρια, το σκόρδο, το μαύρο, πράσινο και λευκό τσάι και βέβαια την κορωνίδα των υπερτροφών το ελαιόλαδο.
Το ελαιόλαδο είναι ο μόνος χυμός που είναι 100% φυσικός, αφού προέρχεται κατ’ ευθείαν από τον καρπό δια απλής συμπίεσης σε συνήθεις θερμοκρασίες. Το ελαιόλαδο δεν παστεριώνεται, δεν συντηρείται στο ψυγείο και παραμένει αναλλοίωτο για περισσότερο από ένα χρόνο. Περιέχει βιταμίνες Α, Κ και C και κυρίως αντιοξειδωτικές ουσίες.
Το ελαιόλαδο δρα προληπτικά για ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήματος, διαβήτη τύπου ΙΙ, παχυσαρκία, καταρράκτη, γεροντική άνοια, ορισμένους τύπους καρκίνου, στην καλύτερη πέψη, Αλτσχάιμερ, στην καλύτερη αφόδευση, και την ευεξία του οργανισμού.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περιλαμβάνεται μεταξύ των δέκα καλύτερων τροφών που υπάρχουν στον κόσμο. Παράλληλα πέρα από τη νοθεία ελαιολάδου παρατηρούμε στο εξωτερικό να διαφημίζονται σπορέλαια με 10% ελαιόλαδο ως υγιεινά, πυρηνέλαια ως ελαιόλαδα κλπ.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Ανάπτυξης πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλία ώστε αρμόδια επιστημονική επιτροπή και η Ακαδημία να αναγνωρίσει το ελληνικό ελαιόλαδο ως υπερτροφή και στην συνέχεια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Αυτό θα αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα ταυτοποίησης, προβολής και αναγνώρισης του ελληνικού ελαιολάδου.
Συμπερασματικά θα πρέπει να ορισθεί ο όρος υπερτροφές, να ορισθούν ποια προϊόντα ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία και ποιοι ισχυρισμοί υγείας και διατροφικοί πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα και στην συνέχεια να σχηματισθεί η πυραμίδα Μεσογειακής Διατροφής για τις υπερτροφές..
