Σαν σήμερα 30 Ιουλίου του έτους 1920, πριν 98 χρόνια, μεσούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας, δύο βασιλόφρονες αξιωματικοί του στρατού διαπράττουν απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών, κυρίως επειδή είχαν αποταχθεί από το στράτευμα, παρά για πολιτικούς λόγους.
Τον πυροβολούν …10 φορές με περίστροφα και καταφέρνουν να του προκαλέσουν μόνο ένα επιπόλαιο τραύμα στο δεξί χέρι…
Όπως εύστοχα ειπώθηκε τότε, “αυτοί δεν μπόρεσαν να σκοτώσουν έναν άοπλο και κουρασμένο ταξιδιώτη τραίνου, θα νικούσαν τους Τούρκους;”
Σημαντική λεπτομέρεια: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέστρεφε θριαμβευτής καθώς είχε καταφέρει την προηγούμενη μέρα να ολοκληρώσει τη συμφωνία που είναι γνωστή στη χώρα μας ως Συνθήκη των Σεβρών.
Τι προέβλεπε η Συνθήκη
Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Το άρθρο 26 της Συνθήκης όριζε ακόμα ότι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Βενιζέλος.
Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου – Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία έδινε στο μέλλον την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).
Τι ακολούθησε τη Συνθήκη και την απόπειρα κατά του Βενιζέλου
Μια μέρα μετά την δολοφονική επίθεση εναντίον του Ε. Βενιζέλου, ξέσπασαν στην Αθήνα ταραχές, γνωστές ως «Ιουλιανά». Διαδηλωτές κατέστρεψαν γραφεία αντιβενιζελικών εφημερίδων και επιτέθηκαν και σε κατοικίες πολιτικών.
Τραγικότερο όλων όμως, ήταν η δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη, πολιτικού αντιπάλου των βενιζελικών, από παρακρατική ημιστρατιωτική οργάνωση το λεγόμενο «Τάγμα Ασφαλείας».
Άνδρες της οργάνωσης συνέλαβαν τον Ίωνα Δραγούμη κι από εκεί , κατά την μεταφορά του στο φρουραρχείο τον εκτέλεσαν εν ψυχρώ στους Αμπελόκηπους.
Ο Βενιζέλος που βρισκόταν ακόμα στο Παρίσι, καταδίκασε το γεγονός και έστειλε συλλυπητήριο τηλεγράφημα στον πατέρα του Ίωνα και πολιτικό αντίπαλο τον Στέφανο Δραγούμη.
Η πόλωση όμως που ακολούθησε, επανέφερε το κλίμα του εθνικού διχασμού και αναίρεσε τη διπλωματική επιτυχία του Βενιζέλου στο Παρίσι (Συνθήκη Σεβρών).
Ο δρόμος για τη Μικρασιατική Καταστροφή είχε πλέον προετοιμαστεί…
