Γράφει ο Θραξ Αναρμόδιος
Η διαφθορά των ανθρώπων της εξουσίας, η πολιτική διαφθορά, είναι πολύ παλιό φαινόμενο. Αρχαιότατο. Στη δική μας γραμματεία έχουμε αναφορές από τον Όμηρο ακόμη. Πολλές. Αλλά και άλλοι συγγραφείς και ποιητές, όπως ο Ησίοδος ή κι ο Θέογνις ακόμη, λίγο αργότερα, μας δίνουν να καταλάβουμε την παλαιότητα του φαινομένου. Στα χρόνια της δημοκρατίας, από τις πληροφορίες που έχουμε, βλέπουμε ότι υπάρχει πάντα παρών ένας διαρκής φόβος ότι ο δημόσιος άρχοντας θα διαφθαρεί και σαν αποτέλεσμα το δημόσιο ταμείο και το κοινό συμφέρον θα ζημιωθεί. Στα χρόνια της κατάπτωσης της αρχαίας δημοκρατίας, βλέπουμε μάλιστα ότι η πολιτική διαφθορά έχει πια γενικευτεί.
Στα χρόνια του μεσαίωνα, δηλαδή της αυτοκρατορίας, η διαφθορά σχεδόν νομιμοποιείται. Αξιώματα πωλούνται και αγοράζονται νόμιμα και στο φως της ημέρας. Έχουμε πληροφορίες μάλιστα ότι ορισμένα “χαμηλά” αξιώματα πωλούνταν στους πάγκους της λαϊκής αγοράς, όπως αναφέρει ο Κυρ. Σιμόπουλος στο βιβλίο του “Η διαφθορά της εξουσίας”.
Στα χρόνια των σουλτάνων έχουμε επίσης την ίδια πρακτική. Κρατικά αξιώματα όπως αυτό του Οσποδάρου, δηλαδή του χριστιανού κυβερνήτη (έπρεπε να είναι χριστιανός σύμφωνα με μια ρωσο-τουρκική συμφωνία), μιας από τις δύο παραδουνάβιες ηγεμονίες ή ακόμη και αυτό του διοικητή του Αιγαίου πελάγους και των νησιών, πωλούνταν σε όποιον άντεχε να πληρώσει το υψηλό τίμημα.
Οι αλλαγές στα αξιώματα αυτά ήταν συχνές. Ακριβώς γιατί η αυτοκρατορική και οθωμανική διοίκηση κέρδιζε τεράστια ποσά από τις πωλήσεις τους. Οι αγοραστές “αξιωματούχοι” εννοείται ότι προέβαιναν μετά σε άγρια φορολογία, όχι μόνο για να συγκεντρώσουν τα χρήματα που είχαν πληρώσει για το “αξίωμά” τους, αλλά για να βγάλουν και ένα καλό κέρδος.
Η Ευρώπη δεν τα πάει καλύτερα. Ο Κυρ. Σιμόπουλος αναφέρει πως ήταν σε ισχύ αγοραπωλησίες κρατικών αξιωμάτων τουλάχιστον μέχρι τον 19ο αιώνα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Έλληνας έζησε υπόδουλος για 22 αιώνες, όπως αναφέρει το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα της επανάστασης του 1821, σε ένα εχθρικό περιβάλλον, εντελώς διαποτισμένο από την γενικευμένη πολιτική διαφθορά. Και, όπως έγραψα και πιο πάνω, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι και ο ίδιος εισήλθε σε αυτό το μολυσμένο περιβάλλον εντελώς άμεμπτος.
Η πολιτική διαφθορά είναι μια νοοτροπία η οποία μεταβάλλει το δημόσιο και το κράτος, το κοινό ταμείο εντέλει, σε ιδιωτική περιουσία. Δεν έχουμε πολλές μελέτες, επιστημονικού και ακαδημαϊκού επιπέδου για την διαφθορά, παγκοσμίως ή έρευνες. Είναι ελάχιστες. Και αυτό είναι και ανησυχητικό και ύποπτο. Και καθόλου καλό για τις κοινωνίες μας, οι οποίες μαστίζονται από τη διαφθορά.
Στα νεότερα χρόνια, από την επανάσταση και μετά, η πολιτική διαφθορά στην πατρίδα μας οργιάζει. Δεν είναι καθόλου υπερβολή να ισχυριστούμε ότι το νεο-ελληνικό κράτος είναι θεμελιωμένο στην πολιτική διαφθορά. Παρόλη την έξαρση του “φαινομένου” όμως, έχουμε ελάχιστες τιμωρίες. Αμελητέες.
Μια άλλη, καθαρά επίσης ελληνική παράμετρος, τουλάχιστον για την σύγχρονη εποχή, είναι ότι στην χώρα μας έχουμε “κοινωνικοποιήσει” την διαφθορά. Δηλαδή ενώ στις σύγχρονες δυτικές χώρες, όπου επίσης η διαφθορά είναι τεραστίων διαστάσεων, το φαινόμενο περιορίζεται στους πάνω ορόφους της εξουσίας, στην Ελλάδα, για ιστορικούς ίσως λόγους, βλέπουμε κατώτερους και κατώτατους αξιωματούχους και λειτουργούς να μετέχουν σε ένα μεγάλο φαγοπότι. Στο οποίο συχνά προσπαθούν με διάφορες μεθόδους να κάνουν συνένοχο και τον λαό. Και σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα με επιτυχία.
Όλα αυτά μας λένε ότι στο ερώτημα αν μπορούμε να εξαφανίσουμε την πολιτική διαφθορά, η απάντηση είναι όχι. Μπορούμε όμως να την περιορίσουμε. Έχουμε στην διάθεσή μας ορισμένα όπλα σε αυτόν τον πόλεμο
– Διαρκής και μόνιμος έλεγχος των πεπραγμένων των δημοσίων αρχόντων
– Αυστηρή τιμωρία των παραβατών
– Ηθικός στιγματισμός του φαινομένου
Στο νεο-ελληνικό κράτος, όπου υποτίθεται ότι εφαρμόζουμε και τις τρεις παραπάνω μεθόδους αναχαίτισης της πολιτικής διαφθοράς, οι επιδόσεις μας είναι για κλάματα. Λίγο πιο πάνω από το μηδέν. Η διαφθορά εμφανίζεται δύσκολος εχθρός. Εχει πλοκάμια παντού. Διαπλέκεται ακόμη και με τον ελεγκτικό μηχανισμό και έχει “εγκατασταθεί” στις συνειδήσεις πολλών νεο-ελλήνων, με τρόπο που αγγίζει την ηθική της νομιμοποίηση.
Σαν κοινωνία, και σαν πολιτικό σύστημα, θεωρούμε την διαφθορά σαν μια απλή παρανομία. Δεν είναι όμως έτσι. Η πολιτική διαφθορά μπορεί να έχει, και στην περίπτωσή μας έχει, τεράστιες προεκτάσεις. Δεν είναι ένα απλό ζήτημα κάποιων οι οποίοι χρησιμοποίησαν το δημόσιο αξίωμά τους για προσωπικό πλουτισμό. Αυτό είναι το λιγότερο.
Η διαφθορά στην Ελλάδα καταδίκασε την χώρα στην υπανάπτυξη. Η διαφθορά δεν επέτρεψε στην πατρίδα μας να αποκτήσει αυτόνομη ανάπτυξη. Και ανάπτυξη σημαίνει θέσεις εργασίας, έσοδα για το κράτος, ευημερία και προκοπή. Από αυτά μάλιστα που εμφανίζονται στο φως της δημοσιότητας, φαίνεται πως μεγάλο μέρος της διαφθοράς είχε ακριβώς αυτόν τον στόχο: να μην αποκτήσει η χώρα μας αυτόνομη οικονομική ανάπτυξη. Αλλά να παραμείνει δέσμια των εισαγωγών της και πάντα πεινασμένη για δάνεια.
Η ελληνική εκδοχή της διαφθοράς λοιπόν είναι εργαλείο εξω-θεσμικών, εγχώριων και αλλοδαπών οικονομικών κέντρων και κέντρων εξουσίας, με σκοπό την οικονομική υποταγή της πατρίδας μας. Οικονομική υποταγή σημαίνει φυσικά και εθνική υποταγή. Όπως οικονομική ανεξαρτησία σημαίνει και εθνική ανεξαρτησία.
Η διαφθορά λοιπόν είναι θέμα εθνικό. Είναι ζήτημα πατριωτικό. Η ελληνική διαφθορά ακυρώνει την οικονομική μας ανάπτυξη. Δεν είναι ένα απλό ζήτημα ηθικής ή ποινικού δικαίου. Είναι πολύ πολύ περισσότερο. Είναι ζήτημα ύπαρξης. Ζωής και θανάτου.
Μέχρι τώρα ελάχιστους διεφθαρμένους πολιτικούς και λειτουργούς έχουμε αγγίξει. Ακόμη ελαχιστότερους έχουμε τιμωρήσει. Και στις συνειδήσεις πολλών, και στα κατώτερα λαϊκά στρώματα, η διαφθορά ακόμη δεν θεωρείται κάτι ιδιαίτερα κακό. Θεωρείται όρος του συστήματος. Η διαφθορά είναι ένας όρος της δημόσιας λειτουργίας.
Αυτός που νομίζει ότι μπορεί να κυβερνηθεί η Ελλάδα, και να πάρει έναν δρόμο ανάπτυξης, μείωσης των ελλειμμάτων και γενικά προκοπής και ευημερίας, χωρίς πρώτα να τσακιστεί η πολιτική διαφθορά, κάνει λάθος. Πολύ μεγάλο λάθος. Η διαφθορά είναι σε θέση, και το έχει και ως στόχο άλλωστε, να ακυρώσει οποιοδήποτε αναπτυξιακό μέτρο.
Η αντιμετώπιση της διαφθοράς είναι πατριωτικό καθήκον πια. Και οι εξεταστικές επιτροπές των βουλευτών έχουν αποδείξει πως δεν έχουν την παραμικρή αποτελεσματικότητα. Το ίδιο και οι συνήθεις ελεγκτικοί μηχανισμοί. Νόμοι, δικαστήρια, δικαστές, εισαγγελείς, ΣΔΟΕ, ελεγκτικό συνέδριο, κλπ κλπ.
Εδώ χρειάζεται ένα υπερόπλο. Και είναι το ίδιο υπερόπλο που χρησιμοποιούμε εκεί που θέλουμε να έχουμε αδέκαστο αποτέλεσμα, όπως στα κακουργιοδικεία ο λαϊκός ένορκος. Το υπερόπλο αυτό είναι ο κληρωτός πολίτης. Είναι η εξεταστική επιτροπή που αποτελείται από πολίτες που επιλέχθηκαν με κλήρωση.
Δεν έχουμε άλλα όπλα. Όλα τα άλλα μας όπλα είναι ήδη ακυρωμένα από την διαφθορά. Και είναι καιρός να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε να εξαπολύσουμε το φοβερό όπλο της δημοκρατίας, απέναντι σε αυτό τον εχθρό, την διαφθορά, που μας απειλεί με εθνικό αφανισμό: τον κληρωτό πολίτη. Έχουμε ήδη αργήσει πολύ να το κάνουμε.
