Επικίνδυνες χρωστικές στο πιάτο μας: Μας ταΐζουν δηλητήρια

Γράφει ο Νίκος Κατσαρός,
π. πρόεδρος ΕΦΕΤ

Η επικίνδυνη και απαγορευμένη χρωστική Ε 120, κοχενίλη ή καρμινικό οξύ ή καρμίνες βρέθηκε σε μια σειρά από αλλαντικά, ζαμπόν, καπνιστές μπριζόλες, καπνιστή γαλοπούλα, βραστή γαλοπούλα κλπ πού αποσύρθηκαν από την αγορά όπως ανακοίνωσε ο ΕΦΕΤ πουθενά όμως δεν αναφέρθηκε τι ποσότητες από όλα αυτά τα προϊόντα καταναλώθηκαν.

Ως συνήθως οι έλεγχοι γίνονται εκ των υστέρων και οι καταναλωτές είναι τα πειραματόζωα. Η κοχενίλη είναι μια κόκκινη χρωστική που προέρχεται από θηλυκά έντομα του είδους Coccous Cacta (είδος σκαθαριού) αφού προηγούμενα ψηθούν και μετατραπούν σε σκόνη ή απομονωθεί χημικά η δραστική ουσία. Η ειρωνεία και η υποκρισία της όλης κατάστασης είναι ότι στις οδηγίες αναφέρεται να το αποφεύγουν οι χορτοφάγοι καθ’ όσον πρόκειται για ζωικό οργανισμό αν βέβαια γνωρίζουν τι είναι η κοχενίλη. Έτσι ένας χορτοφάγος μπορεί να φάει μέχρι και πεντακόσια ψημένα σκαθάρια χωρίς να το γνωρίζει.

Η κοχελίνη δεν είναι καρκινογόνος και συνιστάται να το αποφεύγουν όσοι είναι ευαίσθητοι στην ασπιρίνη και όσοι υποφέρουν από άσθμα ή αλλεργίες. Η κοχελίνη επιτρέπεται ως πρόσθετο σε: αλκοολούχα ποτά, παγωτά, προϊόντα αρτοποιίας (π.χ. διάφορα κρουασάν, μπισκότα, κέικ, γκοφρέτες κλπ)στιγμιαίες σούπες σε φακελάκια, γλυκά, ζελέ, μαρμελάδες για να δίνει κόκκινο ή αποχρώσεις κόκκινου σε αυτά τα προϊόντα.

Εδώ είναι και ο μεγάλος προβληματισμός για αυτήν την κατηγορία προσθέτων: τις χρωστικές για τους παρακάτω λόγους:

1) Οι χρωστικές μπαίνουν στα τρόφιμα για να τους δίνουν χρώμα και να έλκουν τον καταναλωτή παραπλανώντας τον αφού αυτό δεν είναι το φυσικό τους.. Δεν έχουν καμία θρεπτική ή θερμιδική αξία ή άλλη αξία.

2) Οι χρωστικές είναι συνήθως συνθετικές και σε κάποιες περιπτώσεις φυσικές που προέρχονται από μη τρόφιμα όπως στην περίπτωση της κοχενίλης. Οι μακροχρόνιες επιδράσεις των χρωστικών στον οργανισμό δεν είναι γνωστές ούτε η αλληλεπίδραση αυτών με άλλα πρόσθετα στον οργανισμό.

3) Κάποιες από αυτές αποδεικνύονται εκ των υστέρων ως επικίνδυνες για την υγεία και αποσύρονται. Στην διάρκεια της θητείας μου στον ΕΦΕΤ αποσύρθηκε η χρωστική Ε 128 ή RED 2G που έμπαινε στα λουκάνικα, στις ιχθυοτροφές σολομού και πτηνοτροφές για να δίνει στα προϊόντα αυτά κόκκινο χρώμα (στην περίπτωση των πουλερικών έδινε κίτρινο χρώμα στον κρόκο των αυγών). Η Ε128 αποσύρθηκε διότι θεωρήθηκε ύποπτος καρκινογενέσεων και αφού κυκλοφορούσε στην αγορά για περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια. Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες θεωρούν δεδομένο ότι οι καταναλωτές είναι πειραματόζωα.

4) Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες όταν αντελήφθησαν ότι οι καταναλωτές απέφευγαν τρόφιμα που στην ετικέτα ανέφεραν τα Ε τότε επέτυχαν μέσω της επιτροπής του CODEX ALIMENTARIUS να μην αναγράφεται το Ε ακολουθούμενο από ένα τριψήφιο νούμερο π.χ Ε128 αλλά η κατηγορία προσθέτου π.χ. χρωστική ακολουθούμενη, από την χημική του ονομασία π.χ καρμινικό οξύ. Πολλές φορές όμως παραλείπεται η κατηγορία του προσθέτου οπότε ο καταναλωτής διαβάζοντας την χημική ονομασία δεν καταλαβαίνει τίποτα. Η προσθήκη χρωστικών σε τροφές για βρέφη και νήπια δεν επιτρέπεται, ενώ οι παιδικές τροφές περιέχουν μικρότερες ποσότητες χρωστικών. Ποτέ δεν είπαν γιατί, όπως δεν μας είπαν ότι τις πιο πολλές φορές τα παιδιά τρώνε τα τρόφιμα που είναι για τους μεγάλους. Ποτέ δεν είπαν ότι η ποσότητα χρωστικής που περιέχεται σε ένα τρόφιμο είναι ασφαλής για τον ενήλικο και μη ασφαλής για τον ανήλικο. Δυστυχώς στον βωμό του κέρδους όλα επιτρέπονται.

5) Οι χρωστικές χρησιμοποιούνται σε κάθε είδους τρόφιμο κυρίως σε: παγωτά, γαριδάκια, πατατάκια, αναψυκτικά, μαρμελάδες, σοκολάτες, τυποποιημένα γλυκά, γρανίτες, ζαχαρωτά, ζελέδες, καραμέλες, τσίχλες, έτοιμες τούρτες και κέικ, γλειφιτζούρια, μαργαρίνες, ταραμά,μουστάρδες, διάφορα ποτά, κοκτέιλ, λικέρ, κοκα κόλα, κοκτέιλ φρούτων, λουκάνικα, αλλαντικά κλπ. Παρά το γεγονός ότι όλες οι χρωστικές είναι εγκεκριμένες από την ΕΕ και μόνο αυτές επιτρέπεται να κυκλοφορούν, ένας αριθμός δημοσιεύσεων αναφέρει κάποιο βαθμό επικινδυνότητας για ορισμένες από αυτές όπως: E102 (Ταρτραζίνη), Ε104 (κίτρινο της κινολίνης), Ε110, Ε120(κοχενίλη)), Ε122(αζωρουμπίνη), Ε123(αμαράνθη), Ε124(ερυθρό της κοχελίνης), Ε127(ερυθροσίνη), Ε131, Ε132(ινδικοκαρμίνη), Ε133, Ε150, Ε150Α, Ε150C(καραμελόχρωμα), Ε154, Ε155, Ε160(νορμπιξίνη), Ε160Α, Ε160Β, Ε160C(εκχύλισμα παπρίκας).

Ενδεχόμενες παρενέργειες που έχουν αναφερθεί όπως: καρκινογένεση, αλλεργίες, υπερκινητικότητα, αύπνία, άσθμα, γαστρεντερικά προβλήματα, μείωση λευκών αιμοσφαιρίων, προβλήματα θυρεοειδή.