Την πρόταση ένταξης στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς UNESCO του ναού της Παρηγορήτριας, αποφάσισε Ομόφωνα το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αρταίων. Ο κύριος Κέφης, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, στην εισήγηση του ανέφερε τα εξής:
Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO το 1972. Κυρώθηκε από την Ελλάδα το 1981. Ο διεθνής κατάλογος Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αριθμεί ως τώρα 17 ελληνικές εγγραφές. Τα μνημεία που συγκαταλέγονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς επιλέγονται και εγκρίνονται βάσει ορισμένων κριτηρίων.
Συγκεκριμένα για να συμπεριληφθεί ένα μνημείο στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς χρειάζεται να πληρούνται τα εξής: Να αποτελεί «εξαιρετική παγκόσμια αξία» και να ισχύει τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:
1.Να είναι αριστουργηματικό δείγμα της ανθρώπινης δημιουργικότητας
2.Να παρουσιάζει σημαντική ανταλλαγή ανθρώπινων αξιών σε ένα χρονικό διάστημα ή σε μια πολιτισμική περιοχή του κόσμου, όσον αφορά στην αρχιτεκτονική ή στην τεχνολογική εξέλιξη, στην τέχνη των μνημείων, την πολεοδομία ή το σχεδιασμό τοπίων.
3.Να αποτελεί μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία για μια πολιτισμική παράδοση ή έναν πολιτισμό που είναι ακόμη ζωντανός ή έχει εξαφανιστεί.
4.Να αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα μιας μορφής οικοδομήματος.
5.Να αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα ενός οικισμού ανθρώπων, αξιοποίησης της γης ή της θάλασσας, που να είναι επίσης ενδεικτικό ενός πολιτισμού (ή περισσότερων) ή αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν αυτό έχει καταστεί ευάλωτο υπό την επίδραση αμετάκλητων αλλαγών.
6.Να συνδέεται άμεσα με γεγονότα ή ζωντανές παραδόσεις, ιδέες ή αντιλήψεις, με καλλιτεχνικά ή λογοτεχνικά έργα εξαιρετική παγκόσμιας σημασίας (Η Επιτροπή συστήνει αυτό το κριτήριο να χρησιμοποιείται κατά προτίμηση σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια)
7.Να περιέχει εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής σημασίας.
8.Να αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα για σημαντικά στάδια της ιστορίας της γης, όπως καταγραφή στοιχείων ζωής, σημαντικές γεωλογικές διαδικασίες για την ανάπτυξη της γεωμορφολογίας ή σημαντικών φυσιογραφικών γνωρισμάτων.
9.Να αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα σημαντικών οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και την ανάπτυξη της γης, του νερού, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων ζώων και φυτών.
10.Να περιλαμβάνει τα πιο σημαντικά και ενδεικτικά φυσικά καταλύματα για διατήρηση της επιτόπια βιολογικής ποικιλομορφίας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που περιέχουν απειλούμενα είδη εξαιρετικής παγκόσμιας σημασίας από άποψη επιστήμης ή συντήρησης.
Θεωρούμε ότι η «αρχόντισσα της Άρτας», η εκκλησία της Παρηγορήτισσας, δεν πρέπει να απουσιάζει από έναν τέτοιο κατάλογο καθώς πληροί τα περισσότερα από τα παραπάνω κριτήρια.
Ο Δήμος σε συνεργασία με άλλους εμπλεκόμενους φορείς προτίθεται να ενεργοποιήσει και να κινήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες προκειμένου να επιτευχθεί ένα τέτοιο δύσκολο εγχείρημα.
Η “αρχόντισσα” της Άρτας δεσπόζει, επιβλητική, στη δυτική πλαγιά του λόφου Περάνθης. Ιδρύθηκε το 1285 από τον Νικηφόρο Α Κομνηνό Δούκα.
Κτίσθηκε σε 2 φάσεις: α) αρχικά, άρχισε να κατασκευάζεται μικρότερος ναός από τον Δεσπότη Μιχαήλ Β και τη σύζυγό του Θεοδώρα, άγνωστου σχήματος, του οποίου την τύχη δεν γνωρίζουμε. β) ο γιος του Μιχαήλ και η σύζυγός του Άννα ΠαλαιολογίναΚαντακουζηνή, άλλαξαν τα σχέδια και δημιούργησαν το σημερινό μνημείο, προσπαθώντας να φτιάξουν έναν ναό αντάξιο μιας πρωτεύουσας σε αίγλη.
Κτίσμα των Κομνηνοδουκάδων του 13ου αιώνα. Ο ναός ανήκει στον οκταγωνικό, σταυροειδή τύπο. Ενώ εξωτερικά είναι ένα κυβικό ορθογώνιο κτίσμα, εσωτερικά διακρίνεται για την ελαφρότητα και κομψότητα των αρχιτεκτονικών μελών του, καθώς και τον πλούσιο γλυπτό διάκοσμο. Στον τρούλο σώζεται το ψηφιδωτό του Παντοκράτορα, στο ιερό τοιχογραφίες του ζωγράφου Ανανία του 16ου αιώνα, στον κυρίως ναό τοιχογραφίες του 17ου αιώνα.
Από την δεκαετία του ’90 διενεργούνται κατά περιόδους ανασκαφικές έρευνες στον περίβολο του ναού. Επίσης έγιναν τομές στο δάπεδο του κυρίως ναού το 1989. Το 1977 αντικαταστάθηκε η ξύλινη θύρα της δυτικής πλευράς, συμπληρώθηκε η ηλεκτρική εγκατάσταση και συντηρήθηκαν τα κελιά. Το 1991 στερεώθηκε εσωτερικώς η ΝΔ πλευρά του ναού και συντηρήθηκε μέρος των τοιχογραφιών.
Η ένταξη ενός μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς δεν αποτελεί το τέλος της διαδικασίας. Μετά την εγγραφή ενός μνημείου, οι υπεύθυνοι διαχείρισης του μνημείου και οι τοπικές αρχές εργάζονται αδιάλειπτα προς την κατεύθυνση του ελέγχου, της παρακολούθησης και της συντήρησής του. Τα Κράτη-Μέλη έχουν υποχρέωση να συντάσσουν περιοδικές αναφορές ελέγχου για την κατάσταση διατήρησης των μνημείων καθώς των μέτρων που λαμβάνουν για την προστασία τους.
Ενημερωτικά αναφέρουμε ότι ο διεθνής κατάλογος Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αριθμεί ως τώρα τις εξής εγγραφές στην Ελλάδα:
1. Ναός του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες (1986)
2. Αρχαιολογικός χώρος Δελφών (1987)
3. Αρχαιολογικός χώρος Ακροπόλεως (1987)
4. Αρχαιολογικός χώρος Επιδαύρου (1988)
5. Το Άγιον Όρος – Άθως (1988)
6. Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης (1988)
7. Μετέωρα (1988)
8. Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου (1988)
9. Αρχαία Ολυμπία (1989)
10. Μυστράς (1989)
11. Μονή Δαφνίου, Μονή Οσίου Λουκά και Νέα Μονή Χίου (1990)
12. Δήλος (1990)
13. Πυθαγόρειον και Ηραίον Σάμου (1992)
14. Βεργίνα (1996)
15. Ιστορικό κέντρο (Χώρα), Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Σπήλαιο Αποκάλυψης στην Πάτμο (1999)
16. Αρχαιολογικοί τόποι των Μυκηνών και της Τίρυνθας (1999)
17. Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας (2007)
Παρακαλούμε για την ψήφιση του, προκειμένου να αρχίσουν οι διαδικασίες ένταξης του μνημείου στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Ο Δήμος Αρταίων θεωρεί ότι το μνημείο της Παρηγορήτισσας που αποτελεί σύμβολο της πόλης μας και της μακραίωνης ιστορίας μας, πρέπει να αποκτήσει τη θέση που του αξίζει, αλλά και δικαιούται ως μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Σ’ αυτό το σκοπό θέλουμε να συμβάλλουμε όλοι, μεθοδικά και συντονισμένα, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για να κάνουμε πραγματικότητα ένα στόχο που υπερβαίνει τα στενά τοπικά όρια και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί από όλους τους εμπλεκόμενους ως στόχος εθνικής εμβέλειας.
